ปัญหาง่ายๆที่ทำให้อาณาจักรการเงินที่ซับซ้อนของ Greensill นั้นล่มสลาย

บริษัทที่เคยเป็น fin tech ตัวยง รับเงินจากนักลงทุนที่มองหาความปลอดภัยแต่กลับใช้เงินไปกับการปล่อยกู้ที่มีเสี่ยงสูง ทั้งหมดก็เลยล่มสลายลงในช่วงวิกฤติแห่งความเชื่อมั่น

โดย Lucca De Paoli และ David RocksSeptember 8, 2021, 11:01 AM GMT+7

ทุกๆบริษัทก็จะมีเรื่องราวที่ทำให้ถือกำเนิดขึ้นมา เป็นเรื่องเล่าอย่างง่ายๆที่ทำให้ลูกค้าและนักลงทุนนั้นคอยยึดถือ ถึงแม้ว่าธุรกิจที่ว่านั้นจะเป็นธุรกิจใหม่หรือว่าจะยากที่จะเข้าใจก็ตาม

นักบุกเบิกด้านเทคโนโลยีอย่าง Hewlett-Packard ก็เริ่มต้นด้วยการปรับแต่งอิเลคโทรนิกส์ต่างๆในโรงรถ eBay ตอนที่แนะนำความคิดเกี่ยวกับการประมูลสินค้าออนไลน์ ก็มีเรื่องเล่านิทาน (ที่แต่งขึ้นมา) เกี่ยวกับบางคนที่กำลังมองหาวิธีที่ดีกว่าในการสะสมเครื่องจ่ายขนม Pez

ส่วน Theranos ก็เร่ขายเทคโนโลยีเกี่ยวกับการตรวจเลือดทางนิ้ว (ที่กำลังเป็นข่าวว่าแต่งขึ้นมาเช่นกัน) เกี่ยวกับเรื่องราวของผู้ก่อตั้ง Elizabeth Holmes ที่มีอาการกลัวเข็มมาตั้งแต่สมัยยังเด็ก

Greensill Captial ก็มีเรื่องเกี่ยวกับไร่เมล่อนเช่นกัน โดย Lex Greensill ผู้ก่อตั้งและหัวหน้าฝ่ายบริหาร สำหรับผู้ให้กู้ที่มีฐานที่ลอนดอนก็ส่งเสียงดังว่าเขา “ทำให้การเงินนั้นยุติธรรมมากขึ้น” เขาชอบที่บรรยายให้ใครก็ตามที่อยู่ในแวดล้อมของเขา เกี่ยวกับพ่อแม่ของเขาที่กระเสือกกระสนทำมาหากินในดินแดนที่ราบเรียบแถวๆ Bundaberg ในประเทศออสเตรเลีย ฤดูเก็บเกี่ยวที่ดีของเมล่อนและอ้อยก็แปลว่าเป็นช่วงเวลาที่อ้วนพีดี แต่ช่วงปีที่แห้งแล้งก็ทำให้ย่ำแย่เช่นกัน

ที่เครียดพอๆกันก็คือการจ่ายเงินเป็นเดือนๆจากลูกค้าที่อาจจะช้า ทำให้ครอบครัวเขานั้นก็ขาดเงินสดเช่นกัน จากเรื่องเล่าของ Greensill นั้นเขาบอกว่าบริษัทเขานั้นมีวิธีที่จะช่วยให้นักธุรกิจเล็กๆอย่างพ่อแม่เขานั้นได้รับการจ่ายเงินที่เร็วขึ้น

Greensill นั้นจึงนำเสนอในรูปแบบห่วงโซ่ของการเงิน ทำนองว่าคนกลางจะจ่ายเงินให้ซัพพลายเออร์ทันที แต่ว่าจะต้องมีส่วนลดหน่อย แล้วก็ค่อยไปเก็บเงินเต็มจำนวนจากผู้ซื้อในระยะเวลาสองสามเดือนให้หลัง

เทคโนโลยีของ Greensill Capital ก็คือสามารถที่จะประเมินความเสี่ยงจากเงินกู้เหล่านี้จากความช่วยเหลือของปัญญาประดิษฐ์หรือ AI

แต่ทว่าแทนที่จะปล่อยเงินกู้ด้วยเงินของตัวเอง Greensill Capital นั้นกลับจะขาย IOUs ให้กับนักลงทุนภายนอกที่คิดว่าเป็นวิธีที่ทำเงินได้มากกว่าค่าเฉลี่ยทั่วไปในความเสี่ยงที่แทบจะไม่มี เพราะว่าเงินกู้นั้นก็มาจากยอดขายที่เกิดขึ้นไปแล้ว Greensill ก็เป็นเพียงแค่เกลียวจัดการตัวนึงในกระแสเงินสดแค่นั้นเอง

ตัวอย่างจากเมล่อนก็เลยทำให้เห็นเป็นรูปเป็นร่างขึ้นมาว่าทำไมบริษัทอย่าง Greensill นั้นอาจจะเป็นที่ต้องการและทำไมมันถึงสามารถที่จะทำให้ทุกฝ่ายนั้นเป็นผู้ชนะได้ มันจึงช่วยให้บริษัทของเขาดูเหมือนว่าเป็นบริษัทที่คิดไปข้างหน้าและมีการแก้ปัญหา ทำให้เขาดึงดูดเงินลงทุนใหญ่ๆจาก SoftBank Group Corp ของ Masayoshi Son ได้ และมันก็ง่ายที่จะอธิบายให้กับคนอื่นกว่าเยอะว่าจริงๆแล้วธุรกิจของ Greensill นั้นกลายมาธุรกิจนี้ ที่เป็นการลงทุนที่มีความซับซ้อนเกี่ยวพันกับหนี้สินที่สุ่มเสี่ยงได้อย่างไร

มีช่วงนึงที่อาณาจักรการเงินนี้ถูกมองว่ามีค่ามากจน Lex Greensill เคยได้รับการจัดอันดับว่าเป็นเศรษฐีพันล้านของโลก Stephen Clapham นักบัญชีตรวจสอบในลอนดอนนั้นบอกว่า “นักลงทุนของ Greensill นั้นซื้อเรื่องเล่าที่ว่านั้นและ Lex Greensill ก็เป็นนักขายที่ยอดเยี่ยมมาก”

เมื่อเดือนมีนาคม Greensill Capital ก็ล่มสลายลงเข้าสู่การล้มละลาย เหล่าผู้บริหารทั้งหลายก็พยายามแกะดีลต่างๆของบริษัทและคืนเงินให้กับเจ้าหนี้ ปรากฏว่า Greensill Capital นั้นบริหารจัดการไปมากกว่าเงินกู้ระยะสั้นที่จะช่วยให้การจ่ายเงินนั้นเร็วขึ้น บริษัทก็ทำแบบนั้นแต่ว่าดันไปสร้างหนี้ที่เกิดจากการทำนายยอดขายในอนาคตด้วย แทนที่จะยึดจากใบแจ้งหนี้ที่เกิดขึ้นแล้วเพียงอย่างเดียว และบริษัทก็วางเดิมพันใหญ่ๆกับบริษัทที่สั่นคลอนในอุตสาหกรรมและเทคโนโลยีประเมินความเสี่ยงของตัวเอง ซึ่งพนักงานคนที่ลาออกไปแล้วก็บอกว่ามันไม่ได้มีอะไรพิเศษเลย ที่แย่ไปกว่านั้นคือเงินกู้ที่เสี่ยงกว่าของ Greensill Capital นั้นเป็นการสนับสนุนมาส่วนนึงจากนักลงทุนและแม้แต่ผู้ออมเงินฝากกับธนาคารก็มองหาที่ๆปลอดภัยที่จะเก็บเงินของตัวเอง

และเมื่อทุกอย่างมันล่มสลายลง มันได้กลายเป็นเรื่องอื้อฉาวทั้งการเงินที่ใหญ่ที่สุดในสหราชอาณาจักรในรอบทศวรรษเลยทีเดียว ชาวออสเตรเลียวัย 44 ปีผู้นี้ได้เก็บเกี่ยวความสัมพันธ์กับอดีตนายกอังกฤษอย่าง David Cameron เคยได้รับรางวัลจากเจ้าฟ้าชายชาล์สในปี 2018 และเมื่อเดือนพฤษภาคม ระหว่างการไต่สวนในรัฐสภาเป็นเวลาสามชั่วโมง นักกฏหมายคนนึงอ่านคำนิยามของคำว่าการฉ้อโกงและถามว่า “คุณเป็นนักฉ้อโกงใช่มั้ย?” Greensill ก็ตอบว่า “ผมไม่ได้เป็น”

Greensill นั้นหาญกล้ามากที่ปล่อยเงินกู้ที่มาจากสินทรัพย์ การประกัน และการประกันภัยต่างๆ สิ่งที่ชัดเจนอย่างนึงก็คือว่าในช่วงโรคระบาดนี้ บริษัทได้รับผลกระทบขั้นวิกฤติเกี่ยวกับความเชื่อมั่น หน่วยงานกำกับดูแลของเยอรมันก็ตั้งคำถามว่าธนาคารที่ Greensill Capital เป็นเจ้าของอยู่ใน Bremen ประเทศเยอรมันนั้นมีเงินที่ผูกไว้มากเกินไปกับ Sunjeev Gupta ผู้ประกอบการชาวอังกฤษเชื้อสายอินเดียที่ประกอบธุรกิจค้าเหล็ก

หลังจากนั้นผู้ที่ให้การคุ้มครองในกรณีที่ผิดชำระหนี้ของเงินกู้ที่ Greensill Capital เป็นคนจัดหามานั้นก็ตัดสินใจที่จะไม่ต่อกรมธรรม์อีกต่อไป ซึ่งก็ส่งผลโดยตรงต่อความปลอดภัยที่สำคัญสำหรับนักลงทุนในตั๋วสัญญา และ Credit Suisse Group AG ที่เป็นผู้จัดการเงินทุนเกี่ยวกับตั๋วสัญญาของ Greensill นั้นก็ตัดสินใจว่ามูลค่าของมันนั้นไม่แน่นอนจนทำให้ต้องแช่แข็งพอร์ททั้งสี่พอร์ททั้งหมดไว้ก่อน ทำให้ลูกค้านั้นไม่สามารถที่จะเอาเงินของตัวเองออกได้ทันที

ยักษ์ใหญ่แห่งสวิสนี้ก็ได้เตือนนักลงทุนว่าพวกเขาอาจจสูญเสียเงินเหล่านี้ระหว่างที่เขาพยายามจะกู้หนี้กลับมา แต่จนถึงจุดนี้มันก็ไม่ชัดเจนว่ามันจะใหญ่แค่ไหน และการที่จะตรวจสอบหาคำตอบว่ามันเกิดอะไรขึ้นที่ Greensill Capital และใครจะเป็นคนที่จะต้องจ่ายเงินชดเชยนั้นก็น่าจะใช้เวลาเป็นปีๆ

ในช่วงเริ่มต้นนั้น Greensill Capital ให้ความสำคัญกับห่วงโซ่การเงินพื้นฐาน แต่สิ่งที่นำเสนอเพิ่มเติมในภายหลังที่เรียกว่า future accounts receivables financing ทำนองว่าเงินที่คาดว่าจะได้รับในอนาคต นั้นคิดเป็นก้อนใหญ่ของธุรกิจและทำกำไรให้กับบริษัทได้บ้าง

Greensill Capital นั้นบอกว่าเทคโนโลยีของพวกเขาสามารถคำนวณอนาคตยอดขายของบริษัทและปล่อยเงินกู้ตามการคำนวณนั้น สาระของมันก็คือ Greensill Capital ก็แค่เดาว่าบริษัทนั้นๆจะมีธุรกิจที่ดีแค่ไหนในอนาคต แต่แทนที่จะยึดยอดขายที่เกิดขึ้นแล้วเป็นหลัก กลับปล่อยเงินกู้จากยอดขายที่คิดว่าจะมีโอกาสเกิดขึ้นในอนาคต

ผู้สอบสวน นักบัญชี อัยการ ต่างก็ตรวจสอบงบดุลของ Greensill Capital อย่างเข้มข้นในตอนนี้เพื่อที่จะหาว่าเงินกู้ของบริษัทนั้นจะสามารถกู้อะไรกลับมาได้บ้าง ธนาคารของ Greensill ก็ถูกยึดแล้วตอนนี้ อัยการใน Bremen ก็ได้บุกสำนักงานของธนาคารและบ้านของพนักงาน อย่างน้อย 20 เมืองในเยอรมันที่ได้ฝากเงินมากกว่าสองร้อนล้านยูโรกับธนาคาร Greensill ในตอนนี้ก็อาจจะพบกับความสูญเสีย และสำนักงาน Serious Fraud ของอังกฤษก็ได้ทำการสืบสวน Greensill Capital ในตอนนี้เช่นกันเกี่ยวกับความผิดนี้

และท้ายสุดนี้ กลับมาที่เรื่องฟาร์ม ฟาร์มของครอบครัว Lex Greensill ได้ออกประกาศในหนังสือพิมพ์ท้องถิ่น Queensland Country Life เพื่อสร้างความมั่นใจให้กับเพื่อนบ้านว่าการล่มสลายของธุรกิจการเงินของ Lex Greensill นั้นไม่มีผลต่อความสามารถในการจัดหาผลผลิตที่มีคุณภาพของฟาร์มนะ

อ่านแล้วก็กลับมาที่พื้นฐานสินะว่า อย่าทำอะไรที่เกินตัวมากเกินไป…

อ้างอิง:

Why Did Greensill Collapse? The Simple Problem Behind the Financial Empire – Bloomberg

• Facebook
• Twitter
• Line